Sirkü No: 77/04
 

Çeşitli yönleri itibariyle kar dağıtımları hakkında açıklama.

01.01.2004 tarihinden itibaren yapılacak olan kar dağıtımlarının  beyanı ile dağıtılan tutarlar üzerinden hesaplanacak olan GV tevkifatlarına ilişkin açıklamalar (11.02.2004/ 2004/7 nolu gelir vergisi sirküleri ve 24.03.2005/11 nolu VUK sirküleri ışığında) aşağıda yapılmaktadır.

1. İşletmelerde kar dağıtımı;

1.1)  2003 ve öncesine ait karların dağıtımı;

1.1.1 düzeltme öncesi kar bulunması halinde kar dağıtımı,

1.1.1.1 düzeltme öncesi karının düzeltme sonrasında da kar olarak kalması hali,

Yapılacak kar dağıtımı düzeltme öncesi kar tutarı ile sınırlı olmalıdır. Düzeltmeden gelen kar hiçbir surette dağıtılmamalıdır.( bu nedenle işletmeler kar zarar hesaplarının alt kırılımlarında düzeltme öncesi ve sonrası karlarını gösterecek hesaplar açmalıdırlar. Düzeltme sonrasında zarar olması halinde bu işlem 900 lü hesaplarda yapılabilir)

1.1.1.2 düzeltme öncesi karının düzeltme sonrasında zarara dönüşmesi hali

17 nolu sirkülerin 19 ncu bölümünde, düzeltme öncesi karının dağıtımı halinde bu işlemin işletmeden çekilen değer olarak addedilmeyeceği yönünde açıklama yapılmıştır.

Açıklamada, düzeltme sonunda bu karın kar olarak mı kaldığı yoksa zarara mı dönüştüğü dikkate alınmamıştır. Bunun böyle olması da doğaldır. Çünkü söz konu olan vergisi ödenmiş bir kardır. Bu kar üzerinde işletme sahiplerinin tasarrufu kısıtlanmamalıdır. Eğer bu durumda olan işletmeler kar dağıtımı yapacak olurlar ise, geçmiş yılları zararından, önce geçmiş yıl karı hesabına dağıtılacak tutar kadar virman yapmalı (bu tutar en fazla düzeltme öncesi karı olmalıdır) bilahare kar bu hesaptan dağıtıma tabi tutulmalıdır. Dolayısı ile düzeltme öncesi dağıtımın sakıncası olmamalıdır.( bu durumda geçmiş yıllar zararı bakiyesi büyüyecektir. Böyle olması da doğaldır. Kar düzeltme öncesinde dağıtılmış olsaydı düzeltme zararı dağıtılmış kar tutarı kadar artacaktı.)Buna rağmen ihtiyatlı davranılıp bu tür durumlar için daha detaylı bakanlık açıklaması beklenmeli veya mukteza istenmelidir.

1.1.2 düzeltme öncesi zarar olması halinde kar dağıtımı,

1.1.2.1 düzeltme öncesi zararının düzeltme sonrasında da zarar olarak kalması,

1.1.2.2 düzeltme öncesi zararının düzeltme sonrasında kar’a dönüşmesi hali,

Kar her iki durum içinde dağıtılmamalıdır.

1. 2)  2004 ve sonrasına ait karların dağıtımı;

2004 dönemi VUK ‘nun 298 nci maddesi hükümlerine göre enflasyon düzeltmesi uygulanan ve vergi matrahının düzeltilmiş bilançoya göre belirlendiği bir yıl olduğundan, 2004 takvim yılı düzeltilmiş karlarının dağıtımında herhangi bir sorun yoktur. İşletmeler arzuladığı tutarlarda kar dağıtımını yapabileceklerdir. Tabii ki 2004 yılı düzeltilmiş zararı, takip eden yıllar karlarından mahsup edilebilecektir.

2.Kar dağıtımında vergi tevkifatı

Kar payları üzerinden yapılan vergi tevkifatı, kar payına kaynak teşkil eden kurum kazancının istisna olup olmadığına bakılmaksızın karın dağıtılması aşamasına bırakılmıştır.

Tevkifat oranı 03/05/2003 tarih ve 2003/5590(1) ve 10/12/2003 tarih ve 2003/6577 sayılı(2) Bakanlar Kurulu Kararları ile % 10 olarak belirlenmiştir.

 

Ancak, karın sermayeye ilavesi kar dağıtımı sayılmadığından tevkifat yapılmayacaktır.

-Kurumların 31/12/1998 ve daha önceki tarihlerde sona eren hesap dönemlerinde elde ettikleri kazançlarını dağıtmaları halinde tevkifat yapılmayacaktır.

-Kurumların 01/01/1999-31/12/2002 tarihleri arasında sona eren hesap dönemlerinde elde edilen ve kurumlar vergisinden istisna edilmiş kazançlar ile,

-Gelir Vergisi Kanununun Geçici 61 inci maddesi kapsamında tevkifata tabi tutulmuş olan yatırım indiriminden yararlanan kazançlarının,(2003 ve sonrası)

dağıtımı halinde tevkifat yapılmayacaktır. ( eski hükümlere göre yatırım indirimi uygulaması yaparak yatırım indirimi tutarı üzerinden % 19,8 G.vergisi tevkifatı yapan işletmeler)

kurumların dağıtacakları kar payı içersinde istisnaya tabi olan ve olmayan tutarların bulunması halinde, önce istisnaya tabi olan kazancın dağıtıldığı varsayılarak bu bölüm için tevkifat yapılmayacaktır. (67 nolu K.V tebliği 4 bölüm son paragraf açıklaması)

3.Kar payının beyanı ve kesilen vergilerin mahsubu;

3.1 Genel uygulama,(2003 ve sonraki yıllar kurum  kazançlarının dağıtımı)

Gerçek kişilerce elde edilen  kar payları, beyana tabi başka gelirlerin bulunmaması, tevkifata tabi tutulmuş olması ve kar payının ½ sine isabet eden tutarın GVK’ nın 103 üncü maddesinde  yazılı tarifenin ikinci gelir diliminde yer alan 15 milyar lirayı ( 2005 yılı için) aşmaması koşuluyla beyan edilmeyecektir

Gelir Vergisi Kanununun 22 nci maddesinin 2 numaralı fıkrasında; tam mükellef kurumlardan elde edilen kar paylarının yarısı gelir vergisinden istisna edilmiş, kar payının beyanı halinde, karın dağıtımı aşamasında kurum bünyesinde yapılan tevkifatın tamamının yıllık beyanname üzerinden hesaplanan gelir vergisinden mahsup edileceği hükme bağlanmıştır. (istisna olan ½ beyan edilmemesine rağmen kar payının bütünü üzerinden yapılan tevkifatın tamamı mahsup edilecektir)

Karın sermayeye ilavesi halinde, bu işlemden kaynaklanan kar payı için elde edenler  tarafından beyanname verilmeyecektir.

3.2 G.V.K Geçici 61 ve 62 nci maddesi kapsamındaki kar dağıtımlarında beyan,

-Kurumların 31/12/1998 ve daha önceki tarihlerde sona eren hesap dönemlerinde elde ettikleri kazançlarını dağıtmaları halinde, gerçek kişilerce elde edilen bu kar payları, tutarı ne olursa olsun yıllık beyanname ile beyan edilmeyecektir.

-01/01/1999-31/12/2002 tarihleri arasında sona eren hesap dönemlerine ilişkin olup, kurumlar vergisinden istisna edilmiş kazançların dağıtılması halinde,

- Geçici 61 inci madde kapsamında tevkifata tabi tutulmuş olan yatırım indiriminden yararlanan kazançların dağıtılması halinde, ( 2003 ve takip eden yıllar kazançları dahil)

Ø       gerçek kişilerce elde edilen kar paylarının net tutarına 1/9 eklendikten sonra bulunan tutarın yarısının 15 milyar lirayı aşması halinde ( her yıl için 103 ncü maddenin 2nci gelir dilimi) sözkonusu kar payları beyan edilecektir. Beyan edilen tutarın 1/5’lik kısmı hesaplanan gelir vergisinden mahsup edilecektir.

Ø        Gelir Vergisi Kanununun Geçici 61 ve 62 nci maddesi çerçevesinde vergilendirilen kazançlar hakkında 22 nci maddede yer alan istisna uygulanmayacaktır.(kar payının ½ sinin beyana tabi olmaması)